Bẫy "information overload" trong thời đại thông tin

Ngày nay, chỉ cần một cú click chuột, hàng triệu kết quả tìm kiếm sẽ hiện ra trước mắt. Lượng thông tin này tràn vào cuộc sống của chúng ta một cách chóng mặt, khiến chúng ta cảm thấy choáng ngợp...

Aug 24, 2024

Bạn có bao giờ cảm giác như đang bị "chìm nghỉm" trong mớ thông tin chưa? Mỗi ngày, chúng ta phải đối mặt với hàng tá email, tin nhắn, bài báo, video và các thông báo từ mạng xã hội. Lượng thông tin khổng lồ này tràn vào cuộc sống của chúng ta một cách chóng mặt, khiến chúng ta cảm thấy choáng ngợp và khó tập trung.

Trước đây, việc tìm kiếm thông tin là một quá trình tỉ mỉ và đòi hỏi sự kiên nhẫn. Chúng ta phải tìm đến thư viện, lật giở những cuốn sách dày cộp. Nhưng ngày nay, chỉ cần một cú click chuột, hàng triệu kết quả tìm kiếm sẽ hiện ra trước mắt bạn. Lượng thông tin này tràn vào cuộc sống của chúng ta một cách chóng mặt, khiến chúng ta cảm thấy choáng ngợp và khó lòng kiểm soát.

Theo một nghiên cứu của Đại học California, Berkeley, con người tiếp nhận lượng thông tin tương đương với 174 tờ báo mỗi ngày. Cảm giác như chúng ta đang bị "ngạt thở" bởi một lượng thông tin khổng lồ. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc mà còn khiến chúng ta cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng và cô đơn giữa cuộc sống thông tin tràn ngập như ngày nay.

Vấn đề mới được đặt ra là “làm thế nào để chúng ta có thể thoát khỏi information overload (quá tải thông tin)” cùng mình tìm hiểu qua bài biết dưới đây nhé.

Giải quyết information overload kỹ năng sống còn trong thế giới số?

"Trong kỷ nguyên thông tin, chúng ta đang bị nhấn chìm bởi một đại dương dữ liệu khổng lồ" - Claude Shannon -

Câu nói này của Claude Shannon đã trở nên đúng hơn bao giờ hết trong thế giới số hiện nay. Dẫn đến việc “quá tải thông tin như một kẻ thù thầm lặng phá hoại sức khỏe tinh thần và hiệu suất làm việc của chúng ta”

Dấu hiệu nhận biết bạn đang bị "information overload"

Bạn có thể nhận ra mình đang bị quá tải thông tin nếu bạn gặp phải những dấu hiệu sau:

Luôn cảm thấy cần phải kiểm tra điện thoại: Bạn không thể rời mắt khỏi màn hình điện thoại, ngay cả khi đang làm việc hoặc giao tiếp với người khác.
Khó tập trung, dễ stress: Bạn thường xuyên cảm thấy khó chịu khi phải lục tung những tập tin trong mớ “hỗn độn” và việc này mất thời gian nhưng không có kết quả khiến bạn dễ stress và khó tập trung vào công việc.
Cảm thấy FOMO (fear of missing out): Bạn luôn cố gắng “save” lại phần lớn thông tin trên MXH vì lo lắng rằng mình sẽ bỏ lỡ những thông tin quan trọng hoặc những sự kiện thú vị đang diễn ra.

Giải thích cho những dấu hiệu trên, nguyên nguyên nhân xuất phát từ các thuật toán mạng xã hội được lập trình để dự đoán sở thích của người dùng và hiển thị những nội dung mà chúng ta có khả năng tương tác cao nhất, khiến chúng ta càng lún sâu vào việc tiếp thu thông tin một cách vô thức.

Và việc bạn phải liên tục tiếp nhận và lưu trữ một lượng lớn thông tin trên MXH hay công việc một cách cách thiếu tổ chức khiến cho tình trạng quá tải thông tin ngày càng nghiêm trọng

Thay đổi tư duy để làm chủ thông tin

Để thoát khỏi tình trạng bị cuốn theo dòng chảy thông tin, chúng ta cần thay đổi cách tiếp cận và hình thành những thói quen mới.

1. Tiêu thụ thông tin có chọn lọc

- Trước khi tiêu thụ bất kỳ thông tin nào, bạn hãy tự trả lời hai câu hỏi:

+ Thông tin này có đáng tin cậy không?

+ Nó có mang lại giá trị gì cho cuộc sống của tôi?

Thay vì thụ động tiếp nhận mọi thông tin, hãy chủ động lựa chọn những nguồn tin chất lượng và phù hợp với nhu cầu của bạn

bằng cách:

Xây dựng cho mình “bộ lọc” thông tin hiệu quả
Lập danh sách các nguồn tin uy tín mà bạn tin tưởng và thường xuyên theo dõi để sử dụng.

➥ Học cách nói "không" với các thông tin không cần thiết, bạn nên dừng việc cảm thấy có nghĩa vụ phải đọc tất cả các email, tin nhắn, hay bài đăng trên mạng xã hội. Thay vào đó hãy tập trung vào những thông tin thực sự quan trọng và hữu ích.

2. Detox digital

Detox digital hay còn gọi là “thanh lọc kỹ thuật số” giúp bạn loại bỏ những thứ không quan trọng, đang tồn tại dưới dạng “rác số” gây hại cho cuộc sống của bạn. Điều này cực kỳ quan trọng. Việc dọn dẹp để tìm về một không gian số gọn gàng giúp bạn tập trung vào những việc quan trọng và giảm thiểu sự phân tán.

Điều đặc biệt nhất là không gian sống gọn gàng giúp bạn có thêm cảm hứng để làm việc và nâng cao hiệu suất và giảm thời gian làm việc hiệu quả.

Mình gợi ý bạn có thể dọn dẹp không gian số của bạn bằng cách:

- Tổ chức ứng dụng hiệu quả: Sử dụng các thư mục để sắp xếp, phân loại ứng dụng dựa trên tiêu chí nhất định.

Ví dụ:

Theo tần suất: ứng dụng ít sử dụng, sử dụng thường xuyên…
Theo chủ đề: học vấn, giải trí, sức khỏe…
Theo màu sắc: màu xanh lá cho các ứng dụng làm việc, màu đỏ cho các ứng dụng giải trí…

- Sắp xếp màn hình theo nguyên tắc 80/20: đặt 80% các ứng dụng bạn sử dụng thường xuyên nhất ở những vị trí dễ tiếp cận nhất trên màn hình chính.

- Sử dụng tính năng đánh dấu: đánh dấu các email, thông tin quan trọng để dễ dàng theo dõi và xử lý sau.

- Quản lý dữ liệu thông minh: Xây dựng cấu trúc thư mục hợp lý.

Tạo các thư mục chính: Ví dụ: Documents, Images, Projects.
Tạo các thư mục con: Ví dụ: Documents/Work/ProjectA/Reports.
Tạo các thư mục theo chủ đề:

Ví dụ:

Tập tin hình ảnh chủ đề “ information overload”

- information overload pic 1

- information overload pic 2

…

➥Lưu ý: lưu trữ file excel, tập tin docs, pdf… vào đúng chủ đề, thư mục

- Sử dụng các thẻ (tags): Các công cụ như Google Drive, Notion cho phép bạn thêm thẻ vào các tập tin để dễ dàng tìm kiếm theo nhiều tiêu chí.

- Sao lưu dữ liệu thường xuyên: bảo vệ dữ liệu của bạn bằng cách sao lưu lên GG photo, Drive, Cloud, Notion…hoặc ổ cứng ngoại. Việc này cực kỳ quan trọng khi máy laptop hay điện thoại bạn chẳng may bị hư, mất…

3. Dọn dẹp không gian số

- Xóa bỏ ứng dụng không cần thiết: loại bỏ những ứng dụng ít khi sử dụng hoặc đã lỗi thời.

- Xóa bỏ ứng dụng "ma": những ứng dụng đã cài đặt nhưng không bao giờ sử dụng để giải phóng bộ nhớ và giảm sự phân tán.

- Xóa email không cần thiết: xóa bỏ các email quảng cáo, tin nhắn rác để giảm thiểu số lượng email trong hộp thư đến.

- Xóa bỏ các biểu tượng không cần thiết: chỉ giữ lại những biểu tượng ứng dụng mà bạn sử dụng thường xuyên trên màn hình laptop hoặc điện thoại.

➥ Dành thời gian dọn dẹp định kỳ: dành ra một ít thời gian, 30 phút mỗi thứ 7 hàng tuần hoặc mỗi ngày 28/ 30/ 31 hàng tháng để dọn dẹp không gian số của bạn.

Lời kết

Trong thời đại số, chúng ta phải thường xuyên tiếp thu với một lượng thông tin khổng lồ. Việc sắp xếp cuộc sống số không còn là một lựa chọn mà còn là một nhu cầu thiết yếu để chúng mình có thể tăng năng suất, tiết kiệm thời gian và tận hưởng công việc và cuộc sống của bạn một cách trọn vẹn hơn.

Hành trình vạn dặm bắt đầu từ bước chân đầu tiên, vì vậy hãy:

Bắt đầu từ những thay đổi nhỏ: bạn không cần phải thay đổi tất cả mọi thứ cùng một lúc. Hãy bắt đầu với một mục tiêu nhỏ và dần dần biến tất cả thành thói quen
Tìm kiếm sự hỗ trợ và xin ý kiến từ mentor: Chia sẻ mục tiêu của bạn với người mentor để có một góc nhìn đúng ngay từ ban đầu
Sự kiên trì và quyết tâm thay đổi lớn: Điều tốt đẹp và quan trọng nhất là khi bạn tìm ra phương pháp phù hợp với bản thân và bạn kiên trì nỗ lực thực hiện đến cùng.